Gastvrij

Het is opvallend hoe vaak er in de Bijbel sprake is van een tafel of een maaltijd. Even denken: de profeet Jesaja ziet in een visioen een feestmaaltijd-van-god-zelf op een berg, Jezus vertelt de gelijkenis van het feestmaal waar niemand wilde komen, en ook de gelijkenis over het kiezen van de plaatsen aan tafel; de gelijkenis van de verloren zoon draait ook op een feestmaaltijd uit. Jezus nodigt zichzelf uit als gast in het huis van Zacheüs, hij verschijnt aan de Emmaüsgangers heel eventjes aan hun tafel, en bij andere leerlingen bij een vismaaltijd op de oever van het meer. Jezus viert de laatste maaltijd van zijn leven (het avondmaal) terwijl hij met zijn leerlingen bijeen is voor een pesach-maaltijd, en in de door velen geliefde psalm 23 (de Heer is mijn herder) wordt je aan tafel genodigd voor het oog van de vijand. Dit schiet me allemaal spontaan te binnen; als ik ga zoeken vind ik nog veel meer.

Nu we de huiskamergesprekken hadden rond het thema "aan tafel" viel het me weer eens op. Kennelijk is de tafel een betekenisdrager, waar de dingen die de Bijbel ons mensen wil vertellen, aan kunnen worden vastgemaakt. Niet voor niets koos Jezus een maaltijd waarmee zijn volgelingen hem zouden blijven gedenken. Je kunt je bijna afvragen waarom we in de kerkdienst wel op stoelen maar niet aan tafels zitten. Want het is heel wat dat je aan tafel deelt: eten, drinken, ruimte, woorden, tijd, aandacht. Ja, er is natuurlijk de liturgietafel, die de aanwezigheid van de tafel in iedere kerkdienst symboliseert. En bij het koffiedrinken na de dienst zitten de meesten ook aan tafels, en daar vindt inderdaad ontmoeting plaats. En we zitten natuurlijk heel veel aan tafels bij vergaderingen, maar dat is, denk ik, toch meer vanuit praktisch oogpunt. Of om te voorkomen dat vergaderingen te snel afgelopen zijn, heb ik me laten vertellen ;-).

Eind van deze maand is het Pinksteren. Het feest van enthousiasme en van het overwinnen van grenzen. Onder invloed van Pinksteren verandert het thema van de tafel richting gastvrijheid. Bij de huiskamergesprekken waren we min of meer "onder ons", we werden wel van hogerhand bij elkaar gehusseld tot een groep, maar: we kenden elkaar. De geest van Pinksteren daagt ons uit om geen genoegen te nemen met "ons kent ons". De luiken open, en ruimte vrijmaken aan tafel! Het lijkt me belangrijk om met de blik naar buiten de gesprekken af te sluiten, welke vorm dat ook in de praktijk zou kunnen krijgen.

Natuurlijk heeft het altijd iets ongemakkelijks als je een onbekende naast je hebt. Je kent elkaar niet, en je vraagt je van alles af: hoe is hij, wat gaat zij zeggen, hoe gedraagt hij zich, wat heeft zij meegemaakt? De geest van Pinksteren kan ons moed geven om te vertrouwen. Te vertrouwen dat in die ander altijd iets van God meekomt. Te vertrouwen dat door die ander de (tafel-)gemeenschap niet bedreigd maar verrijkt zal worden. De Benedictijnen zeggen: wees altijd gastvrij, want je weet nooit wie de ander is. Het zou de Heer zelf kunnen zijn...

Jan-Hendrik Kip