Psalm 83

De dichter van deze psalm begint met een dringend beroep op God en gebruikt hierbij grote woorden zoals: houd u niet stil, zwijg niet en houd u niet afzijdig. Er is namelijk iets gruwelijks op komst; Gods vijanden roeren zich, vol haat keren zij zich tegen hem volgens de dichter en hij vervolgt met te zeggen dat zij ook een complot smeden tegen zijn uitverkoren volk. De vijanden van God willen zijn volk uitroeien en de naam Israël doen later vergeten. Het komt over alsof de dichter God en het volk op één lijn ziet.
En dan volgt in de verzen 7-9 de opsomming van al die volken die samenspannen.

Psalm 82

De dichter ziet God staan in het midden van het hemelse hof, ook wel raad der goden genoemd op andere plaatsen in de bijbel. De goden worden toegesproken als bestuurders van volken die falen in hun belangrijkste taak: het handhaven van het recht. Ze handelen onrechtvaardig en ontzien de schuldigen. Hierin klinkt ook iets door van de toorn die de sommige kleine profeten, o.a. Micha, uitspreken over de bestuurders in Israël. In de verzen 3 en 4 somt de dichter een aantal punten op waarin het recht faalt: het recht wordt onthouden aan zwakken en wezen; dit laatste luistert nauw, omdat het een gebod is. ‘Het is verboden het recht van wezen uit te hollen’( Deuteronomium 24:17). De dichter gaat verder en noemt de armen en behoeftigen waar niets voor wordt gedaan. Zij zitten in de greep van de misdadigers en er wordt niets voor hem gedaan.

Dan, in vers 5, stelt de dichter dat de goden niets weten en begrijpen en in het duister wandelen, zodanig dat de aarde wankelt. De dichter gaat verder (vers 6 en 7) in zijn gedachten en zegt dat hij dacht dat de goden zonen waren van de allerhoogste god, maar nu weet hij wel beter. Zij zullen, net als de mensen, sterven en net als aardse koningen gaan ook zij ten onder.  Hij besluit zijn gedicht (8) om aan God te vragen op te treden en het recht op aarde te handhaven, want alle volken zijn het erfgoed van hem. Een soortgelijke vraag stelt ook de dichter van psalm 99 in vers 4 en ook in het lied van Mozes komt dit voor, Deuteronomium 32 : 4

                                                                                       Piet Beishuizen

Bij het lezen van deze tekst viel mij in één keer op dat de meeste vertalingen vaak het woord ‘Gij’ gebruiken; in de NBV is hiervoor het woord ‘U’ gebruikt. Het eerste komt veel meer gedragen over en past ook wel bij zulke oude teksten. Maar misschien wordt de moderne mens hierdoor afgeleid en komt het tweede beter over. Ik vind het overigens wel een moeilijke tekst voor een uitleg.

Ik onderken drie gedeelten, namelijk God en de mens (2-5), God en de wereld (6-9) en God en het land (10-14). De dichter begint te vertellen dat God lof toekomt en een gelofte moet worden betaald, de stilheid die Hem verschuldigd is, is in de NBV weg vertaald. Vervolgens zegt de psalmist dat God de bidder hoort en ieder tot Hem mag gaan en dat de begane misstappen door God worden verzoent. Tot slot zegt de dichter in deze eerste perikoop dat de mens die God wordt gekozen welgelukzalig is, mag wonen in zijn nabijheid en het goede zal ontvangen.

Deze psalm is een lofzang van iemand die zich sterk verbonden weet met zijn volk. Het eerste gedeelte is dan ook geschreven in de wij-vorm, terwijl de dichter in vers 13 overgaat naar de ikvorm.
De dichter richt zich tot alle volken en roept hen op God lof toe te brengen; hem toe te zingen en zeggen hoe groot hij is (1-3a). Dan stelt hij voor dat de vijanden voor God kruipen en dat alle mensen God met liederen toezingen (3b-4). Een snelle constatering; in vers1 nog de oproep en in vers 4 is het al gerealiseerd.

De psalm begint met een gebed om verlossing (1-3a), gevolgd door de roep om de goddelozen te straffen (3b-5), gaat over in een dankgebed (6-7) en eindigt met een roep om bevrijding van het volk (8-9). De dichter begint met het aanspreken van God als zijn rots; een bekend beeld van de bescherming en zekerheid die God biedt. Maar als God blijft zwijgen, kan hij (de dichter) beter gelijk zijn aan de doden. Dit laatste komt ook voor in psalm 143:7. In zijn wereld is God dus wel bij de levenden en niet bij de doden.

Psalm 26

Een psalm waarin de dichter betoogt dat hij oprecht wil leven, wat hij doet en wat hij niet doet. En daarom vraagt hij God om recht te doen; voelde hij dat hem onrecht werd aan gedaan? Maar waarin dat bestond, wordt niet duidelijk. In zijn wandel door het leven, wankelde hij niet en vertrouwde op God (1). Dit wordt nog eens herhaald in vers 3. In het tussenliggende vers vraagt hij God om hem nog eens goed te bekijken.

Dan zegt hij wat hij niet doet; hij houdt zich niet op met de slechte mensen en bezoekt hen niet, gaat hen uit de weg (4 en 5). En dan vertelt hij wat hij wel doet; hij wast zijn handen in onschuld, gaat naar de tempel om daar de lof van de glorie van God te horen en zelf de lof te doen horen. Hij heeft de woning, waar God woont, lief (6 - 8).
Dan vraagt hij God hem niet in te delen bij de zondaars, mensen met bloed aan hun handen en huichelaars (9 – 10).
De dichter voelt zich blijkbaar zelf geen zondaar, want hij wil niet dat God hem daar bij indeelt. De benaming ‘zondaar’ in de bijbel roept vaker vraagtekens. Zondaars aan de ene kant en Gods getrouwen aan de andere kant. Mij is altijd onderwezen dat wij allen zondaars zijn en ik kan dan soms wat moeilijk de redenering van de bijbelschrijvers volgen.
Dan keert de dichter weer terug naar het eerste vers, waarin hij zegt dat hij in oprechtheid wandelt, maar vraagt wel om de genade. Hij gaat daar waar Gods volk is vergaderd en zal daar de lof brengen (11 – 12).

Piet Beishuizen

Psalm 14

Deze psalm komt woordelijk vrijwel overeen met psalm 53 en wordt door de meeste vertalingen gezien als een psalm die een samenleving laat zien zonder God en door en door slecht. In het eerste en derde vers wordt dit duidelijk neergezet door de dichter. In het tussenvers (2) brengt de psalmist de vraag van God naar voren of er niet één iemand is die nog verstandig is en hem zoekt en dat dan weer herhaalt in 4a. En dan volgt in 4b weer het beeld van de ernstige onderdrukking van Gods volk en dat de onderdrukkers zich niets aantrekken van God en zijn gebod. Maar plotseling keert het tij, zo zegt de dichter, een hevige angst overvalt hen, want God grijpt in en komt de rechtvaardigen te hulp (5).

Nogmaals wordt gewezen op de slechtheid van de mensen, die de hoop van de gebukte ontnemen; hij zoekt zijn toevlucht bij de ENE (6).
In het laatste vers van deze psalm vraagt de dichter zich nog steeds af wanneer er redding komt voor het volk. Maar als die komt, als God de situatie keert, dan zal het volk juichen van blijdschap.

Piet Beishuizen

Psalm 81

De dichter begint zijn psalm met het oproepen tot een feestelijk getuigenis met zang en muziekinstrumenten. Nieuwe maan en volle maan zijn een mogelijke verwijzing naar de 7e maand, waarin het Loofhuttenfeest wordt gevierd. De eerste dag van de maand van de maand (= bij nieuwe maan) is een dag van volstrekte rust, terwijl bij volle maan het Loofhuttenfeest begint. In vers 5 wijst de dichter er op dat het vieren van feesten voorgeschreven is; het is een wet volgens Exodus 23:14-16. In de verzen 6 - 8 verwijst de dichter naar het slavenbestaan in Egypte, de bevrijding daarvan en de tocht door de woestijn. Met de onbekende stem (6) wordt bedoeld de woorden van God, die Hij uitspreekt via de mond van de dichter in de verzen 7 -17. Het is toch maar bewezen dat God bevrijdt als je om hulp riep, wil de dichter zeggen.

Psalm 80

Deze psalm is een gebed om verlossing van de vijanden van Israël met drie keer het refrein: ‘Herstel ons in ere, dan worden we gered’ (4, 8 en 20). Deze bede slaat terug op Numeri 6:25, de aloude Abrahamitische zegen.

De dichter begint God aan te spreken als de herder om te luisteren en het volk te bevrijden. En hij zet hier kracht bij door er op te wijzen dat God toch nog steeds bij hen woont ‘tussen de cherubs boven de ark’. Deze verwijzing komt vaker voor in de bijbel in tijden van nood. Waarom de dichter hier slechts 3 stammen van Israël noemt weet ik niet; ze stammen wel alle drie af van de lievelingsvrouw van Jacob, Rachel. Behoorde de dichter ook tot één van die stammen? Dan wordt God nogmaals opgeroepen om niet meer vertoornd te zijn op zijn biddend volk (5). En dan volgen twee verzen over de ellende waarin zij verkeren; God spijst hen met tranenbrood (eten) en geeft het zelfs driemaal zoveel tranen te drinken. De meeste vertalingen spreken van een overvloed van tranen omdat het Hebreeuwse woord moeilijk was te vertalen? De Statenvertaling vertaalt hier ‘drenkt hen met tranen uit een drieling’; ik kon daar ook niets mee totdat ik de vertaling van de Naardense bijbel erbij pakte en daar las ‘ge drenkt hen met tranen driemaal zoveel’ (6). En dan wordt de dichter concreet door naar voren te brengen dat God andere volken tegen Israël heeft opgezet waardoor de vijanden met hen de spot konden drijven (7).